lephuocdai

Để lượng giá sự phát triển của một cộng đồng và từng cá thể trong cộng đồng đó, và phù hợp với nhận biết của đa số người Việt trẻ, ta thử mở rộng mô hình tích luỹ tư bản. Trong kinh tế chính trị Mác Lê, tư bản đơn giản là tiền và sự tích luỹ tư bản là biến một phần giá trị thặng dư (tiền lời từ kinh doanh) thành tư bản mới (tăng vốn). Trong nền kinh tế tri thức, tư bản không chỉ là tiền. Đó còn là kiến thức, sự sáng tạo, và sức bền (resilience). Sự tích luỹ giá trị thặng dư của mỗi loại tư bản không chỉ tạo thêm tư bản mới cùng loại mà còn tạo ra nền tảng để phát triển loại tư bản khác. Nói nôm na là có tiền thì học trường tốt, kiến thức rộng sẽ giúp tiếp xúc với nhiều ý tưởng để khơi nguồn sáng tạo, sáng tạo thì làm ra nhiều tiền, chống chịu tốt với áp lực sẽ mở ra nhiều cơ hội kiếm tiền.

Cái thiếu của phần đông con em chúng ta, theo tôi, không phải là ở kiến thức hay sự sáng tạo mà là sức bền. Việt Nam là một dân tộc hiếu học, người Việt tại Nhật cũng không phải ngoại lệ, rất chăm lo cho việc học của con. Chúng ta cũng không thiếu sự sáng tạo và sự cầu tiến. Trong khi đó sức bền, hay khả năng vượt qua nghịch cảnh, lại là yếu tố quan trọng nhất để phân định sự thành bại, là làn ranh chia tách hào kiệt ra khỏi đám đông, là nền tảng giúp một số dân tộc hay cộng đồng vươn lên.

Ở góc độ cá nhân, sức bền không phải thiên tính bẩm sinh dù có người sinh ra lỳ lợm, có người nhút nhát. Đó là sự tích luỹ từ những trải nghiệm và cơ duyên của chính bản thân họ. Đối với một cộng đồng, một xã hội nhỏ, đó là sự tích luỹ những giá trị được chia sẻ với nhau, là khả năng tạo những bức tường vững chắc khi có sóng thần, là số lượng những bàn tay kéo nhau lên trên vách núi dựng đứng. Điều thú vị là sự gia tăng về sức bền của một cộng đồng sẽ tạo ra nhiều hơn những trải nghiệm và cơ duyên cho mỗi cá nhân. Để họ cải thiện sức bền của chính bản thân mình.

Rất tiếc, cộng đồng chúng ta đang không giúp được gì nhiều để gia tăng sức bền cho con em chúng ta. Hay nói một cách tích cực hơn, chúng ta vẫn có nhiều cơ hội để cải thiện vấn đề này.

(Còn tiếp)